Pierwsza udana transplantacja serca zrewolucjonizowała polską kardiochirurgię i dostęp do opieki

5 listopada 1985 roku stał się w Polsce datą symboliczną dla rozwoju medycyny kardiochirurgicznej. W szpitalu w Zabrzu prof. Zbigniew Religa przeprowadził pierwszą w kraju udaną transplantację serca — zabieg, który nie tylko uratował życie pacjenta, lecz także udowodnił, że polskie zespoły chirurgiczne i medyczne potrafią sprostać najtrudniejszym wyzwaniom współczesnej medycyny.

 Operacja ta miała wymiar wykraczający poza pojedynczy przypadek kliniczny. W warunkach, gdy technologia, organizacja pracy i doświadczenie w zakresie transplantologii w Polsce były wciąż w fazie rozwoju, sukces zespołu pod kierunkiem prof. Religi stał się impulsem do intensyfikacji wysiłków szkoleniowych, organizacyjnych i inwestycyjnych. Pokazał, że możliwe jest wdrożenie skomplikowanych procedur ratujących życie bez konieczności skierowania pacjentów za granicę, co miało wymierne znaczenie dla dostępności opieki specjalistycznej w kraju.

 Długofalowym efektem tamtego przełomu była stopniowa konsolidacja ośrodków kardiochirurgicznych, podnoszenie standardów opieki perioperacyjnej oraz rozwój zespołów wielodyscyplinarnych — kardiochirurgów, anestezjologów, transplantologów, pielęgniarek i rehabilitantów. Sam fakt, że w Polsce przeprowadzono wtedy udany zabieg transplantacji serca, zwiększył zaufanie do krajowych możliwości medycznych i przyczynił się do promocji badań i szkoleń w obszarze chorób układu krążenia. 

Dziś opieka nad pacjentami kardiologicznymi obejmuje nie tylko wysoko specjalistyczne zabiegi, ale też szeroką ofertę diagnostyki i terapii w różnych ośrodkach medycznych. Przykładem rozwoju i decentralizacji usług kardiologicznych jest działający w Ostrowcu Świętokrzyskim ośrodek GVM Carint, który świadczy leczenie chorób serca.

 Obecność takich placówek poza największymi miastami ułatwia dostęp do opieki specjalistycznej dla pacjentów regionalnych i wpisuje się w ciągłość postępu zapoczątkowanego m.in. przez pionierskie operacje z lat 80.

 Dziedzictwo pierwszej udanej transplantacji serca w Polsce mierzy się więc nie tylko liczbą przeprowadzonych zabiegów, lecz także zmianami systemowymi: większymi kompetencjami zespołów medycznych, lepszą organizacją opieki oraz poszerzonym dostępem do specjalistycznych usług.