Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką

Udział w dyskusji wezmą:

• dr Mateusz Szpytma – zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej
• dr Alicja Gontarek – Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Lublinie
• dr Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki – Referat Badań Historycznych Delegatury IPN w Kielcach

Prowadzenie:

• dr Tomasz Domański – koordynator Centralnego Projektu Badawczego IPN „Dzieje Żydów w Polsce i stosunki polsko-żydowskie w latach 1917–1990”

24 marca 1944 r. niemieckie formacje policyjne złożone z żandarmów i policji granatowej z Łańcuta przybyły do zabudowań rodziny Józefa i Wiktorii Ulmów zamieszkujących we wsi Markowa w ówczesnym dystrykcie krakowskim. Powodem najścia był fakt ukrywania przez Ulmów ośmiorga Żydów: Saula Goldmana z Łańcuta wraz z czterema synami o imionach Baruch, Joachim, Mechel i Mojżesz oraz dwóch ich krewnych z domu Goldman – Gołdy Grünfeld i jej siostry Lei Didner z córką Reszlą.

Za te szlachetne czyny, w myśl niemieckiego „prawa okupacyjnego” Józef i Wiktoria, która była w zaawansowanej ciąży wraz ze swoimi dziećmi: Stanisławą, Barbarą, Władysławem, Franciszkiem, Antonim i Marią zostali przez żandarmów rozstrzelani. Ten sam okrutny los dotknął ukrywanych przez nich Żydów. W 2023 roku Ulmowie zostali ogłoszeni błogosławionymi Kościoła katolickiego.

Tragiczne wydarzenia w Markowej dają asumpt do szerszych rozważań naukowych na temat niemieckich zbrodni a także pomocy świadczonej Żydom przez Polaków w czasie okupacji. W trakcie dyskusji poruszone zostaną zagadnienia dotyczące możliwości i okoliczności udzielania pomocy na przykładzie jednej rodziny (Ulmowie), miejscowości (Garbatka, Markowa), by następie przedstawić te fakty na tle sytuacji okupowanych ziem polskich oraz działań ratowniczych podejmowanych przez polski rząd na uchodźstwie na arenie międzynarodowej. W dyskusji omówione zostaną również wyzwania i problemy towarzyszące naukowemu pisarstwu o pomocy.

Wydarzenie patronatem medialnym objęła LOKALNA.TV.